1. Việt Kiều có được nhận tặng cho nhà đất tại Việt Nam?
Theo quy định của pháp luật, Việt Kiều sẽ không được nhận tặng cho mỗi quyền sử dụng đất (tức là không được tặng cho riêng đất), trừ trường hợp thửa đất đó nằm trong các dự án phát triển nhà ở.
Hiện nay, pháp luật không có quy định cụ thể về khái niệm Việt Kiều. Tuy nhiên, đây là từ mà thường được người dân sử dụng để chỉ người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 169 Luật Đất đai 2013 số 45/2013/QH13, người Việt Nam định cư ở nước ngoài sẽ chỉ được nhận tặng cho khi:
- Đất trong các dự án phát triển nhà ở.
- Đất ở nhưng phải có nhà ở gắn liền với đất.
Cụ thể:
“Người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc diện được sở hữu nhà ở tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về nhà ở, được nhận chuyển quyền sử dụng đất ở thông qua hình thức mua, thuê mua, nhận thừa kế, nhận tặng cho nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở hoặc được nhận quyền sử dụng đất ở trong các dự án phát triển nhà ở”.
Theo đó, người Việt Nam định cư ở nước ngoài sẽ được nhận tặng cho nhà đất nếu thuộc một trong hai trường hợp trên.
Trường hợp chỉ có đất mà không có nhà ở gắn liền trên đất thì người Việt Nam định cư ở nước ngoài sẽ không được nhận tặng cho quyền sử dụng đất theo quy định.
Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 1 Điều 8 Luật Nhà ở 2014 và khoản 2 Điều 5 Nghị định 99/2015/NĐ-CP, điều kiện người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận tặng cho và công nhận quyền sở hữu nhà đất tại Việt Nam là phải được phép nhập cảnh vào Việt Nam, cụ thể:
– Trường hợp mang hộ chiếu Việt Nam thì hộ chiếu phải còn giá trị và được đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh của cơ quan quản lý xuất, nhập cảnh Việt Nam.
– Trường hợp mang hộ chiếu nước ngoài thì hộ chiếu phải còn giá trị, có đóng dấu nhập cảnh của cục quản lý xuất, nhập cảnh Việt Nam và kèm theo các giấy tờ được Sở Tư pháp xác nhận là còn quốc tịch Việt Nam hoặc là người gốc Việt Nam hoặc các giấy tờ khác theo quy định.
2. Thủ tục tặng cho nhà đất cho Việt Kiều tại Việt Nam
Như đã đề cập ở phần 1, theo quy định tại khoản 1 Điều 8 Luật Nhà ở 2014 số 65/2014/QH13, người Việt Nam định cư nước ngoài phải trong diện được phép nhập cảnh vào Việt Nam mới được quyền sở hữu nhà đất tại Việt Nam.
Trường hợp thuộc diện được phép nhập cảnh, đầy đủ năng lực hành vi dân sự, người Việt Nam định cư ở nước ngoài buộc phải về Việt Nam thực hiện việc tặng cho, không được ủy quyền cho bất kỳ ai thực hiện thay mình.
Tặng cho nhà đất cho Việt Kiều tại Việt Nam được thực hiện như sau:
Bước 1: Các bên mang đầy đủ giấy tờ ra các tổ chức hành nghề công chứng nơi có đất để thực hiện công chứng hợp đồng tặng cho nhà đất.
Lưu ý: Việt Kiều cần phải mang theo hộ chiếu còn thời hạn để chứng minh thuộc diện được phép nhập cảnh và các giấy tờ chứng minh là công dân Việt Nam (nghĩa là ra nước ngoài nhưng vẫn còn quốc tịch Việt Nam) hoặc giấy tờ xác nhận là người gốc Việt Nam.
Bước 2: Công chứng viên tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ, giấy tờ của người yêu cầu công chứng và trả lại hợp đồng công chứng.
Bước 3: Nộp thuế, phí tại Chi cục thuế nơi có đất.
Bước 4: Làm thủ tục đăng ký sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại:
- Văn phòng đăng ký đất đai thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường.
- Cơ quan tiếp nhận hồ sơ theo quy định của UBND cấp tỉnh.
- UBND cấp xã đối với cá nhân hoặc hộ gia đình nếu có nhu cầu.
Lưu ý: Các bên cần phải nộp thêm giấy tờ chứng minh QH tặng cho hoặc các giấy tờ liên quan đến nhân thân để được miễn thuế, phí theo quy định.
3. Luật Đất đai 2024: mở rộng cơ hội sở hữu nhà đất của Việt Kiều
Trước đây, các quy định tại Luật Đất đai hiện hành đều sử dụng chung cụm từ “người Việt Nam định cư ở nước ngoài”. Theo đó, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được quy định tại khoản 3 Điều 3 Luật Quốc tịch Việt Nam số 24/2008/QH12 bao gồm:
- Công dân Việt Nam cư trú ở nước ngoài.
- Người gốc Việt Nam sinh sống, cư trú ở nước ngoài.
Hiện tại, luật hiện hành quy định chung cho cả 02 đối tượng trên chỉ được nhận chuyển quyền sử dụng đất ở thông qua hình thức mua, thuê mua, nhận thừa kế, nhận tặng cho khi là:
- Nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở.
- Đất ở trong các dự án phát triển nhà ở.
Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 mới đây đã mở rộng việc sở hữu nhà đất đối với đối tượng công dân Việt Nam cư trú tại nước ngoài.
Cụ thể, khoản 3 Điều 4 Luật Đất đai 2024 số 31/2024/QH15 quy định, người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch Việt Nam là công dân Việt Nam cũng sẽ có đầy đủ các quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất như cá nhân trong nước.
Theo đó, người gốc Việt hiện định cư ở nước ngoài đủ điều kiện được nhập cảnh vào Việt Nam sẽ được
- Mua, thuê nhà ở gắn liền với đất ở.
- Nhận quyền sử dụng đất ở trong dự án phát triển nhà ở.
- Nhận thừa kế quyền sử dụng đất và các loại đất khác có nhà ở.
- Nhận tặng cho nhà ở gắn liền với đất từ những người thuộc hàng thừa kế theo quy định.
Có thể thấy sắp tới đây, Nhà nước sẽ tạo điều kiện cho công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài sẽ được tham gia vào các loại giao dịch bất động sản trong nước mà không cần phải nhờ người thân trong nước đứng tên thực hiện giao dịch chuyển nhượng.