Nghệ An là một trong những địa phương có diện tích đất nông nghiệp lớn. Mỗi năm, tỉnh này sản xuất trên 170.000 ha lúa, sản lượng đạt trên 1 triệu tấn/năm. Chính vì thế, phụ phẩm rơm rạ sau mỗi mùa thu hoạch cũng rất lớn.
Đa số diện tích lúa được người dân thuê máy đập liên hoàn về gặt. Sau khi thu hoạch, rơm bị bỏ lại tại ruộng chứ không thu về.
Rơm được máy gặt rải thành từng hàng trên gốc lúa. Sau 1 ngày phơi nắng, rơm khô lại và được nhiều người dân đến thu gom về bán.
Hiện đang là chính vụ thu hoạch lúa xuân, nguồn rơm trên các cánh đồng rất dồi dào. Không khó để bắt gặp cảnh người dân tất bật thu gom rơm rạ trên đồng ruộng.
Bà Hương (trú huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An) cho hay, mỗi lúc vào vụ thu hoạch lúa, bà cùng người thân trong gia đình đi ra các cánh đồng để thu gom rơm về bán cho các trang trại chăn nuôi gia súc. “Rất ít gia đình sau khi gặt lúa họ lấy rơm về nên mình đến thu gom lại. Nếu không thu gom kịp họ sẽ đốt. Vừa phí vừa ô nhiễm môi trường. Mỗi sào ruộng, chúng tôi thu gom bán cho họ cũng được 120-150 nghìn đồng. Nếu có sức khỏe, mỗi ngày cả nhà cũng kiếm được tiền triệu”, bà Hương chia sẻ với Tiền Phong.
Để thu hoạch được nhiều rơm, người dân mang những tấm bạt lớn đi trên các thửa ruộng gom rơm rồi tập kết lên xe vận chuyển về. Vụ thu hoạch lúa chỉ kéo dài trong vài tuần nên nhiều gia đình phải tranh thủ huy động toàn bộ thành viên trong gia đình đi để thu gom rơm.
Việc thu gom thủ công không mất chi phí đầu tư nhưng mất công, tốn sức và lượng rơm thu về không được nhiều. Chính vì thế một số người đã mạnh dạn đầu tư những chiếc máy cỡ lớn về để thu gom rơm đi bán.
Chia sẻ với báo Nghệ An, anh Hoàng Văn Anh, huyện Hưng Nguyên – một trong những người làm nghề thu gom rơm lâu năm cho biết: “Trước đây, bà con thường huy động sức người để gom rơm mang về dự trữ làm thức ăn cho gia súc. Nhà nào không dùng thì đốt bỏ, không những lãng phí mà còn gây ô nhiễm môi trường. Để tận dụng nguồn phụ phẩm này, chúng tôi đã đầu tư 5 máy thu gom rơm với tổng chi phí gần 2 tỷ đồng, đồng thời thuê thêm nhân lực để thu gom rơm khắp các huyện trên địa bàn tỉnh”.
Anh Hoàng Văn Quân (trú tỉnh Nam Định) cũng cho hay, nhiều năm trước anh đầu tư máy gặt đập liên hoàn để gặt thuê. Thời gian sau khi nhiều người đầu tư máy gặt nên khối lượng công việc ít đi. Thấy máy gặt sau khi thu hoạch lúa sẽ để lại rơm trên ruộng nhưng người dân thì vứt bỏ. Trong khi đó nhu cầu mua rơm của các trang trại chăn nuôi lớn nên anh Quân đã bỏ ra gần 400 triệu đồng để đầu tư máy cuộn rơm.
“Mỗi năm tôi làm được 2 mùa kéo dài khoảng 5 tháng. Cứ đi từ Thanh Hóa vào đến tận Thừa Thiên Huế. Cứ vùng nào thu hoạch xong lúa là tôi đến thu gom. Mỗi ngày thu nhập khá cao nhưng chi phí cũng nhiều. Mỗi thợ được trả công theo ngày từ 800-1 triệu đồng”, anh Hoàng Văn Quân nói và cho hay, sau khi trừ đi các chi phí, mỗi năm anh thu về hơn 200 triệu đồng nhờ những cuộn rơm.
Theo tìm hiểu, đầu máy sẽ cuộn rơm vào guồng quay, sau đó tự động bó thành từng cục có độ dài gần 1 mét, đường kính khoảng 40cm. Khi máy cuộn được rơm, công việc của các thợ là sắp xếp các cuộn rơm ngay ngắn, thẳng hàng sao cho chứa được càng nhiều cuộn càng tốt. Nghề này phải làm liên tục giữa tiết trời nắng nóng, nhiều bụi rơm nên những người thợ cũng phải mặc đồ kín mít để tránh nắng, đỡ xót.
Rơm được bó thành từng cuộn, để máy làm thành từng cuộn mất khoảng 1 phút. Trung bình mỗi sào lúa sẽ cho khoảng 6 – 7 cuộn rơm. Rơm sau khi cuộn sẽ được đưa lên xe tải, mang về kho lưu trữ sau đó nhập cho các đơn vị trong và ngoài tỉnh.
Hiện mỗi cuộn rơm có giá từ 30.000 – 40.000 đồng, có thời điểm cao điểm có thể lên đến 50.000 đồng. Người dân phấn khởi vì có thêm thu nhập từ phụ phẩm.
Tuy nhiên, công việc thu gom rơm phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết, chỉ thực hiện được trong những ngày nắng nóng, đối với ngày mưa, rơm bị ẩm ướt, việc cuộn rơm không thực hiện được, chất lượng rơm không đảm bảo để nhập cho các đơn vị. Do hoạt động liên tục nên máy móc thường xuyên phải nạp nhiên liệu để hoạt động cả ngày dài.