Nhà ở xã hội. Kinh nghiệm và Tất cả những điều cần biết 2024

Nhà ở xã hội có ý nghĩa nhân văn rất lớn trong việc giúp đỡ các gia đình có thu nhập thấp, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn, có thể có được một căn nhà ổn định để sinh sống. Nhờ có những dự án nhà ở xã hội, các hộ gia đình có điều kiện tài chính eo hẹp đã có cơ hội mua được nhà với giá cả hợp lý, tránh được tình trạng đóng góp quá nhiều chi phí cho việc thuê nhà hoặc mua nhà với giá cao.

Nhà ở xã hội cũng giúp giải quyết tình trạng thiếu hụt nhà ở đối với những người thuộc diện đối tượng ưu tiên như người lao động nghèo, thanh niên, sinh viên, người già, người khuyết tật và các đối tượng khác. Nhờ có sự hỗ trợ từ nhà nước và các chính sách khuyến khích, các dự án nhà ở xã hội có thể xây dựng các khu nhà an toàn, tiện nghi và giá cả phải chăng, đáp ứng nhu cầu của các đối tượng này.

Nhu cầu về mua nhà ở xã hội hiện nay đang tăng cao. Chính vì thế bạn cũng nên tự trang bị cho mình những kiến thức thông qua các công ty bất động sản uy tín để có thể mua nhà một cách an toàn nhất. Đảm bảo vừa có nhà để ở mà vẫn phù hợp với khả năng tài chính của mình.

Nhà ở xã hội là gì

Nhà ở xã hội là loại hình nhà ở được chính phủ hoặc các tổ chức có liên quan xây dựng và bán với giá cả hợp lý cho các hộ gia đình có thu nhập thấp, nhằm đáp ứng nhu cầu về nhà ở ổn định của người dân. Nhà ở xã hội thường được xây dựng trên các khu đất có quy hoạch sẵn và được phân bổ cho những người có nhu cầu thực sự. Tuy nhiên, để được mua, người dân cần phải đáp ứng một số điều kiện và thủ tục đăng ký được quy định bởi pháp luật.

Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở theo quy định.

Khoản 7 Điều 3 Luật Nhà ở 2014

Các loại hình nhà ở xã hội

Theo quy định tại Điều 55 Luật Nhà ở, nhà ở xã hội bao gồm nhà 2 loại chính là chung cư hoặc nhà ở riêng lẻ. Hiện nay, các loại hình kết hợp được triển khai phổ biến tại Việt Nam bao gồm:

1. Chung cư: Đây là dạng nhà ở xã hội được xây dựng theo mô hình chung cư, đáp ứng nhu cầu về nhà ở của người dân đang sống trong khu vực đông dân cư, có thu nhập trung bình hoặc thấp.
2. Liền kề: Đây là dạng nhà ở xã hội được xây dựng theo mô hình liền kề, phù hợp với nhu cầu của những hộ gia đình có thu nhập thấp nhưng muốn sở hữu một ngôi nhà riêng biệt.
3. Nhà tái định cư: Đây là dạng nhà ở xã hội được xây dựng để tái định cư những hộ dân bị ảnh hưởng bởi các dự án công trình, giúp họ có một chỗ ở mới ổn định và tiện nghi hơn.
4. Nhà ở xã hội thương mại: Đây là dạng nhà ở xã hội được xây dựng nhằm mục đích bán ra cho người dân với giá rẻ hơn so với giá thị trường, nhưng không được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước như các dạng nhà ở xã hội khác.

Đối tượng được mua Nhà ở xã hội

Khái niệm “nhà ở xã hội” xuất hiện lần đầu tiên ở Việt Nam trong Luật Nhà ở 2005, với định hướng là mô hình nhà ở cho các đối tượng có khó khăn, thu nhập thấp tại thành thị và nông thôn. Được đánh giá là phân khúc đáp ứng khoảng 65% nhu cầu của người mua nhà (theo Bộ Xây dựng), song câu hỏi nhà ở xã hội sẽ được bán cho ai, đã đúng đối tượng chưa luôn là vấn đề được quan tâm nhất.

Theo quy định, đối tượng mua nhà ở xã hội chủ yếu thuộc ba nhóm: gia đình chính sách, người lao động tại khu công nghiệp và người thu nhập thấp tại các thành phố lớn. Tuy nhiên, nếu như nhóm đầu tiên và thứ hai các tiêu chí khá rõ ràng, việc xác định nhóm người mua thứ ba gây nhiều tranh cãi bởi đây là nhóm có nhu cầu đông đảo nhất.

Tiêu chí lọc chọn người mua nhà ở xã hội khá khắt khe. Để mua được loại nhà này, người mua sẽ phải trải qua nhiều giai đoạn đánh giá cũng như xếp hạng hồ sơ người mua nhà. Những đối tượng được mua cụ thể là:

• Người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng;
• Hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn;
• Hộ gia đình tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu;
• Người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị;
• Người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp;
• Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân và quân đội nhân dân;
• Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, viên chức;
• Các đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ theo quy định.
• Hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định của pháp luật mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.

Bên cạnh đó, các đối tượng mua cũng phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện cần dưới đây:

Điều kiện về nhà ở

• Chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, chưa được mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống, học tập hoặc có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người trong hộ gia đình thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ và từng khu vực.
• Đối với cán bộ, công chức thì phải thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân.
• Trường hợp là hộ nghèo, cận nghèo thì phải thuộc diện nghèo, cận nghèo theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. Chưa được hưởng chính sách hỗ trợ đất, nhà ở dưới mọi hình thức tại nơi mình đang sống. Hoặc trường hợp khác, mặc dù đã có nhà nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người thấp hơn mức diện tích nhà ở tối thiểu do Chính phủ quy định theo từng khu vực và từng thời kỳ.

Điều kiện về cư trú

Điều kiện về cư trú đối với những khách hàng có nhu cầu mua nhà ở xã hội như sau:

• Phải có đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương hoặc tỉnh, nơi có nhà ở xã hội.
• Trường hợp không có đăng ký thường trú thì phải có đăng ký tạm trú từ một năm trở lên tại tỉnh, thành phố đó. (trừ những trường hợp quy định tại khoản 9 điều 49, thuộc Luật nhà ở năm 2014).

Điều kiện về mức thu nhập

Đối với những người có nhu cầu mua cần phải đáp ứng đủ điều kiện về mức thu nhập như dưới đây:

Không phải thường xuyên nộp thuế thu nhập, cụ thể như sau:

• Người hộ cận nghèo, hộ nghèo và những người có thu nhập thấp.
• Những người lao động đang làm việc tại khu công nghiệp hoặc trong các doanh nghiệp.
• Quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan.
• Cán bộ, công nhân viên chức theo quy định của pháp luật.

Những người không phải đáp ứng yêu về thu nhập, chẳng hạn như:

• Người có công với cách mạng.
• Cá nhân hoặc hộ gia đình thuộc diện bị thu hồi đất, phá dỡ nhà và thu hồi đất theo quy định mà chưa được nhà nước bồi thường bằng đất ở, nhà ở.

Lợi ích khi mua nhà ở xã hội

Dưới đây là một số lợi ích khi mua nhà ở xã hội mà người mua cần nắm rõ:

• Giá cả hợp lý: Giá nhà thường được định giá ở mức thấp hơn so với giá thị trường, giúp người dân có thu nhập thấp có thể tiếp cận được với những căn hộ chất lượng tốt.
• Tài chính ổn định: Giúp người dân tránh được rủi ro về tài chính, không phải chi trả số tiền lớn cho việc thuê nhà mỗi tháng và không lo bị chủ nhà đòi tăng giá thuê.
• An toàn và an ninh: Thường được xây dựng trong các khu vực có an ninh tốt, hệ thống giám sát được đảm bảo và khuôn viên được quản lý chặt chẽ, giúp người dân có một môi trường sống an toàn, yên tĩnh.
• Tiện ích xung quanh: Các dự án nhà ở xã hội thường được xây dựng gần các trung tâm thương mại, trường học, bệnh viện, khu vui chơi giải trí, giúp người dân tiết kiệm thời gian và chi phí di chuyển.
• Cơ hội sở hữu nhà ở: Mua nhà ở xã hội giúp người dân có cơ hội sở hữu một căn hộ chất lượng tốt, ổn định và giá cả phù hợp với nhu cầu của mình, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và tạo đà phát triển kinh tế gia đình.

Rủi ro khi mua nhà ở xã hội

Bên cạnh những lợi ích nói trên, người mua cũng sẽ gặp phải một số rủi ro nhất định. Bạn cần dựa vào nó để đưa ra quyết định có nên mua lại nhà ở xã hội hay không.

• Không giống như các khu chung cư sầm uất, các dự án này thường nằm rất xa trung tâm và vị trí giao thông ở đây thì không mấy thuận tiện.
• Mặc dù hệ thống tiện ích ở đây rất đầy đủ và hiện đại, nhưng không chất lượng bằng các tiện ích ở khu chung cư cao cấp.
• Đặc biệt, khi mua nhà ở xã hội, người mua sẽ không thể thế chấp ngân hàng ngoại ngoại trừ trường hợp vay vốn để mua căn hộ xã hội.
• Nếu muốn chuyển nhượng nhà, thì cần phải chuyển nhượng đúng đối tượng thuộc diện được ưu tiên mua nhà ở xã hội.
• Thủ tục mua nhà ở xã hội rất rườm rà, bạn cũng không thể chuyển nhượng và bán lại với mức giá chênh lệch như những căn hộ thương mại khác.

Các bước đăng ký mua nhà ở xã hội

Để mua được nhà ở xã hội, người dân cần phải đăng ký và thực hiện các thủ tục sau:

1. Xác định đối tượng được ưu tiên: Theo quy định, nhà ở xã hội được ưu tiên cấp cho những đối tượng có hoàn cảnh khó khăn, thu nhập thấp, những người có công với cách mạng, hội viên các tổ chức chính trị – xã hội, người có công với sự nghiệp giáo dục, y tế và người lao động nghèo, đặc biệt là người lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất.
2. Kiểm tra các thông tin về dự án nhà ở xã hội: Người dân cần tìm hiểu các thông tin liên quan đến dự án nhà ở xã hội như vị trí, diện tích, giá bán, chính sách hỗ trợ, tiến độ thi công,…
3. Chuẩn bị hồ sơ: Người dân cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết để đăng ký mua nhà ở xã hội, bao gồm: chứng minh thư nhân dân, hộ khẩu, giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (nếu có), giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (nếu có),…
4. Đăng ký mua nhà: Người dân đăng ký mua nhà ở xã hội thông qua các phương thức đăng ký trực tiếp tại các văn phòng đăng ký hoặc đăng ký trực tuyến trên website của các đơn vị quản lý dự án.
5. Tham gia đấu giá: Nếu số lượng đăng ký mua nhà ở xã hội vượt quá số lượng nhà có sẵn, người dân sẽ phải tham gia đấu giá để mua được căn hộ.
6. Ký hợp đồng: Sau khi đăng ký và trúng đấu giá, người dân sẽ ký hợp đồng mua bán căn hộ với đơn vị quản lý dự án.
7. Thanh toán và nhận nhà: Người dân sẽ tiến hành thanh toán và nhận nhà theo đúng tiến độ và quy định trong hợp đồng.

Nhà ở xã hội là một giải pháp tốt cho các hộ gia đình có thu nhập thấp trong việc tìm kiếm một mái ấm ổn định. Tuy nhiên, việc mua nhà ở xã hội cũng đòi hỏi người dân phải đáp ứng một số điều kiện và thực hiện đầy đủ các thủ tục đăng ký.

Thủ tục vay vốn mua nhà ở xã hội

Nếu bạn không đủ tiền mặt để mua nhà ở xã hội, bạn có thể vay vốn từ các ngân hàng hoặc tổ chức tài chính. Tuy nhiên, để được vay vốn mua nhà ở xã hội, bạn cần tuân thủ các thủ tục sau:

1. Xác định ngân hàng hoặc tổ chức tài chính có chính sách cho vay mua nhà ở xã hội.
2. Chuẩn bị hồ sơ vay vốn bao gồm: giấy tờ cá nhân, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (nếu có), hợp đồng mua bán căn hộ, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản khác.
3. Thẩm định giá trị căn hộ và xác định mức vay vốn: Ngân hàng hoặc tổ chức tài chính sẽ thẩm định giá trị căn hộ để xác định mức vay vốn tối đa.
4. Thực hiện các thủ tục vay vốn: Bạn cần hoàn thành các thủ tục vay vốn theo quy định của ngân hàng hoặc tổ chức tài chính, bao gồm đăng ký vay vốn, đóng phí dịch vụ, ký hợp đồng vay vốn, cung cấp các giấy tờ liên quan.
5. Thực hiện trả nợ và lãi suất đúng hạn: Sau khi được vay vốn, bạn cần thực hiện trả nợ và lãi suất đúng hạn để tránh phát sinh các khoản phí trễ hạn và ảnh hưởng đến độ tin cậy tín dụng của mình.

Lưu ý, việc vay vốn để mua nhà ở xã hội cần tuân thủ đúng các quy định của ngân hàng hoặc tổ chức tài chính để đảm bảo tính pháp lý và tránh các rủi ro phát sinh.

Cách tính giá và hỗ trợ mua nhà ở xã hội

Giá bán của nhà ở xã hội thường được quy định theo một mức giá thấp hơn so với thị trường nhà ở thương mại. Tuy nhiên, giá bán cũng có thể dao động tùy thuộc vào vị trí, diện tích và chất lượng căn hộ.

Để hỗ trợ người dân mua nhà ở xã hội, các chính sách hỗ trợ cũng được áp dụng như:

1. Hỗ trợ vay vốn: Người dân có thể được hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi để mua nhà ở xã hội. Các ngân hàng và tổ chức tài chính sẽ đánh giá khả năng tài chính của người mua để xác định mức vay vốn.
2. Hỗ trợ tiền mặt: Để giúp người dân có thể đủ tiền để mua nhà ở xã hội, các chương trình hỗ trợ tiền mặt cũng được triển khai. Thông thường, các chương trình này sẽ hỗ trợ một khoản tiền tương đối nhỏ để người dân có thể trang trải chi phí đăng ký mua nhà.
3. Chính sách hỗ trợ khác: Ngoài việc hỗ trợ vay vốn và tiền mặt, các chính sách khác như miễn phí chi phí sang tên sổ đỏ, miễn phí dịch vụ ký gửi tiền hoặc giảm giá trên giá bán cũng được triển khai để hỗ trợ người dân mua nhà ở xã hội.

Như vậy, nhà ở xã hội không chỉ giúp người dân có thể sở hữu được một ngôi nhà ở ổn định mà còn giúp giảm bớt gánh nặng tài chính của các hộ gia đình có thu nhập thấp.

Tiêu chuẩn của nhà ở xã hội

Hai hình thức nhà ở xã hội phổ biến nhất là nhà chung cư và nhà liền kề thấp tầng. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, nhà ở xã hội tại đô thị phải là nhà chung cư được thiết kế bảo đảm những tiêu chuẩn chung của pháp luật về xây dựng và có số tầng theo quy định sau đây:

• Đối với nhà chung cư: Căn hộ được thiết kế và xây dựng kiểu khép kín, diện tích mỗi căn hộ không quá 60m² và được hoàn thiện theo cấp, hạng nhà ở nhưng không thấp hơn 30m² sàn, và tối đa là 70m2. Tại đô thị loại đặc biệt không quy định số tầng, hay không giới hạn số tầng. Tại các đô thị loại 1, loại 2, loại 3, loại 4 và loại 5 phải là nhà không quá sáu tầng. Tùy theo điều kiện tại địa phương cụ thể mà số lượng căn hộ không quá 10% ổng số căn hộ nhà ở xã hội trong dự án; và diện tích không quá 77m2.
• Đối với nhà liền kề thấp tầng: diện tích xây dựng không quá 70m2.

So sánh lợi ích của nhà ở xã hội và nhà ở thương mại

Đặc điểm	Nhà ở xã hội	Nhà ở thương mại
Đối tượng	Chỉ dành cho một số đối tượng nhất định	Không giới hạn đối tượng mua
Chính sách vay vốn	Giới hạn ngân hàng hỗ trợ vay; Trường hợp không có nguồn vốn hỗ trợ, khách hàng có thể vay ở bất kỳ ngân hàng thương mại nào.	Không hạn chế các ngân hàng tài trợ, chỉ cần đáp ứng được điều kiện vay. Khách hàng được hưởng các chính sách vay ưu đãi từ các ngân hàng liên kết với chủ đầu tư.
Hạn mức vay tối đa	Mức vay và lãi suất do nhà nước ấn định khoảng 5%. Lãi suất thường thấp hơn NOTM	Tối đa 70% giá trị căn nhà, thời  hạn vay linh hoạt từ 20 – 25 năm.
Giá bán	Giá thấp, công trình đạt chuẩn	Giá cao hơn khoảng 20% tùy vào chủ đầu tư
Khả năng thanh khoản	Thấp	Cao, có thể sang nhượng tự do cho tất cả các đối tượng
Tiện nghi	Chỉ ở mức cơ bản	Được trang bị đầy đủ, cao cấp hơn.

Những lưu ý khi mua nhà ở xã hội

Thông tin liên quan đến chủ đầu tư

Bạn cần nắm rõ các thông tin liên quan đến chủ đầu tư, đơn vị thiết kế để đảm bảo được sự uy tín và an toàn cho công trình. Đồng thời, chắc chắn gia đình bạn sẽ sở hữu được căn hộ y nguyên như bản hợp đồng đã đề ra từ trước.

Mức giá bán

Mỗi hộ gia đình hay là một cá nhân theo quy định về việc mua nhà ở xã hội. Chỉ được hỗ trợ và giải quyết một lần. Cho nên, khi đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện và nằm trong diện các đối tượng được mua nhà ở xã hội. Thì trước khi quyết định mua bạn phải lựa chọn dự án phù hợp với mình. Quan trọng nhất là yếu tố vị trí cũng như là khả năng tài chính.

Như đã nói ở phần đầu, giá bán nhà ở xã hội rất phải chăng. Tuy nhiên, bạn cũng cần tỉnh táo để xem xét và lựa chọn được dự án có mức giá bán hợp lý nhất. Trong trường hợp thu nhập của bạn thấp và không ổn định, việc tham gia trả góp hàng tháng sẽ vô cùng khó khăn. Thậm chí là nợ càng chồng thêm nợ. Bởi vậy, khi mua nhà trả góp thì chúng tôi khuyên bạn nên có sẵn một khoản tiền trên 30% giá trị căn hộ đó. Rồi từ đó tùy theo mức thu nhập hằng tháng của bạn mà sẽ chọn gói thanh toán phù hợp nhất.

Tiện ích xung quanh

Để có một nơi an cư lâu dài, bạn cần phải dò xét tiện ích và môi trường xung quanh dự án để xem có gì bất thường hay không. Nếu có, bạn cần nhanh trí lựa chọn nhà ở xã hội phù hợp để đảm bảo sự an ninh, an toàn cũng như đáp ứng được cuộc sống lâu dài của mình.

Dự báo đến năm 2030, cả nước cần 2,4 triệu căn nhà ở xã hội. Có 2,7 triệu công nhân khu công nghiệp, trong đó 1,2 triệu người có nhu cầu về nhà ở. Tuy nhiên, đến nay, cả nước mới chỉ hoàn thành 301 dự án nhà ở xã hội đô thị và nhà ở công nhân khu công nghiệp với quy mô 155.800 căn.

Đầu tháng 4, Thủ tướng đã duyệt đề án đặt mục tiêu đến năm 2030 xây được một triệu căn nhà ở xã hội (trong đó đến năm 2025 hoàn thành 428.000 căn). Đề án được kỳ vọng sẽ giúp giá nhà phù hợp với khả năng chi trả của hộ gia đình thu nhập trung bình, thấp ở đô thị và công nhân khu công nghiệp.

Nhà ở xã hội giúp tăng cường sự đoàn kết và gắn bó trong cộng đồng, khi các cư dân sống trong cùng một khu phố, cùng chung sống với nhau trong một môi trường sống thuận lợi. Việc xây dựng các khu nhà ở xã hội còn giúp cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của cộng đồng, góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Câu hỏi thường gặp về nhà ở xã hội