Lợi ích kép từ việc trồng cây sở
Những năm gần đây, người dân một số xã ở huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An tích cực khôi phục, mở rộng diện tích, nâng cao giá trị cho cây sở.
Huyện Nghĩa Đàn cũng là thủ phủ trồng cây sở với diện tích lớn nhất trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Chất lượng tinh dầu sở ở đây cũng được đánh giá là tốt nhất.
Xã Nghĩa Lộc, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An là địa phương có diện tích trồng cây sở nhiều nhất trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Những năm gần đây, giá hạt sở tăng cao, người dân rất phấn khởi. Ảnh: N.T
Dầu sở dinh dưỡng như Omega 6, Omega 9… hàm lượng chất tương đương với dầu oliu và là loại dầu ăn được ưa chuộng trên thị trường quốc tế hiện nay. Vì thế, những năm gần đây, giá hạt sở tăng cao, thương lái từ khắp nơi tìm về thu mua giúp người dân tăng thêm thu nhập.
Toàn huyện Nghĩa Đàn có hơn 500ha cây sở phân bố tại các xã Nghĩa Yên, Nghĩa Minh, Nghĩa Mai, Nghĩa Lâm, Nghĩa Long, Nghĩa Lộc, Nghĩa Thọ. Trong đó, xã Nghĩa Lộc là vùng trồng tập trung với diện tích cây sở và sản lượng lớn nhất. Tại đây, có những vùng trồng cây sở có tuổi đời hàng chục năm.
Ông Nguyễn Văn Dũng (SN 1962, trú tại xóm Sơn Hải, xã Nghĩa Lộc) cho biết, gia đình có 2,3 ha trồng cây sở cách đây hàng chục năm. Trước đây giá hạt sở quá thấp nên người dân cũng không tập trung chăm sóc.
Khoảng 5 năm trở lại đây thị trường đầu ra đối với hạt sở tương đối ổn định. Nhiều thương lái tìm về đây thu mua nên người dân trong vùng rất phấn khởi.
Cây sở được trồng ở xã Nghĩa Lộc, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An hàng chục năm nay. Ngoài giá trị về kinh tế, cây sở còn giúp phát triển rừng, chống xói mòn, bảo vệ môi trường. Ảnh: N.T
Cũng theo ông Dũng, trung bình mỗi ha cây sở cho năng suất gần 3 tấn hạt khô. Có thời điểm giá hạt sở tăng lên lên 25.000 đồng/kg. Với hơn 2,3 ha gia đình ông Dũng thu nhập về khoảng 170 triệu đồng.
Cây sở càng già, tán phát triển ổn định, năng suất càng cao. Ảnh: N.T
Cây sở trồng khoảng 6 năm là cho quả. Khi cây sở từ 10 năm tuổi trở lên thì tán đã đều và cho năng suất ổn định. Mùa sở chín từ tháng 9 đến tháng 11 dương lịch. Đây cũng là thời điểm người dân vào rừng thu hoạch sở. Cây sở chỉ trồng một lần rồi cứ thế thu hoạch, cây càng già năng suất càng cao.
Ông Nguyễn Văn Dũng ở xóm Sơn Hải, xã Nghĩa Lộc, huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An có 2,3 ha trồng cây sở cách đây hàng chục năm. Ảnh: N.T
Điều đặc biệt là cây sở không cần phải đầu tư chăm sóc nhiều. Người dân, chỉ cần dọn cỏ quanh gốc, bón phân vào thời điểm cây sở kết trái.
Trồng cây sở không chỉ mang lại giá trị về kinh tế còn giúp tăng diện tích che phủ rừng, bảo vệ môi trường. Vì thế có thể nói trồng cây sở mang lại lợi ích kép.
Nâng cao giá trị cây sở giúp người dân làm giàu
Ông Lại Văn Dương – Chủ tịch UBND xã Nghĩa Lộc cho biết: Địa bàn xã Nghĩa Lộc duy trì được trên 250ha sở, bình quân mỗi ha cho thu hoạch từ 2,5 đến 3 tấn hạt khô, thu nhập đạt trên 70 triệu đồng/ha/năm. Nhờ cây sở mà có nhiều hộ ở xã Nghĩa Lộc vươn lên cải thiện cuộc sống, làm giàu.
Cũng theo ông Dương, người dân vẫn chăm sóc cây sở theo cách cũ, thu hoạch cũng chưa đúng kỹ thuật nên làm giảm năng suất và chất lượng của hạt sở.
Vì thế địa phương cũng đã nhiều lần tổ chức tập huấn, hướng dẫn bà con phương pháp cắt tỉa cành, chăm sóc, cách thu hoạch hạt sở để từ đó nâng cao chất lượng, thương hiệu và giá trị của hạt sở trên địa bàn giúp bà con tăng thu nhập.
Hiện cây sở đang trong thời kỳ ra quả. Năm nay thời tiết thuận lợi dự kiến năng suất và chất lượng hạt sở sẽ tăng cao. Ảnh: N.T
Hiện tại, xã Nghĩa Lộc cũng đang triển khai mở rộng thêm diện tích trồng cây sở. Người dân tuyển chọn hạt có chất lượng để ươm giống, chuẩn bị cho kế hoạch trồng sở. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao, cây sở giúp chống xói lở do mưa lũ, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái và rừng đầu nguồn.
Hiện xã Nghĩa Lộc, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An đang tiếp tục mở rộng diện tích trồng cây sở. Đồng thời, tăng cường tập huấn kỹ thuật để giúp người dân nâng cao chất lượng, sản phẩm từ cây sở. Ảnh: N.T
Hiện nay, cây sở đang phát triển hiệu quả hơn cây keo, đầu ra ổn định. Nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh của cây sở, nâng cao thu nhập cho các hộ dân, huyện đang xây dựng kế hoạch và tạo điều kiện khuyến khích người dân mở rộng diện tích trồng sở tại những nơi chưa phát huy được hiệu quả, đặc biệt là khu vực rừng phòng hộ ở các hồ, đập đầu nguồn.
Để chủ động bao tiêu sản phẩm, trên địa bàn xã Nghĩa Lộc nói riêng và huyện Nghĩa Đàn nói chung có nhiều hộ dân đầu tư hệ thống thiết bị máy móc để bảo quản, chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị kinh tế của hạt sở.
Năm 2019, gia đình ông Nguyễn Duy Quang (trú tại xã Nghĩa Lộc, huyện Nghĩa Đàn) đầu tư hơn 7 tỷ đồng, xây dựng xưởng chế biến tinh dầu sở, công suất chế biến 20 tấn quả/ngày đêm.
Mỗi năm, ông Quang thu mua gần 1.000 tấn quả sở. Trong đó, một phần chế biến tinh dầu, một phần sơ chế sấy khô để bán.
Huyện Nghĩa Đàn (tỉnh Nghệ An) cũng khuyến khích bà con mở rộng diện tích trồng cây sở để trở thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, phát triển cây sở theo hướng bền vững. Ảnh: N.T
Năm 2020, sản phẩm tinh dầu sở của cơ sở đạt chứng nhận OCOP 4 sao. Dầu sở có nhiều dinh dưỡng như omega 6, omega 9… hàm lượng chất tương đương với dầu oliu và là loại dầu ăn được ưa chuộng trên thị trường quốc tế.
Theo lãnh đạo Phòng Nông nghiệp huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An cho biết: Để cây sở phát triển bền vững, trong thời gian tới, địa phương cũng khuyến khích người dân mở rộng thêm diện tích cây sở thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung.
Đồng thời, phát triển cây sở theo hướng bền vững, thu hút các doanh nghiệp vào chế biến sở thành chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Cùng với đó, xây dựng và chuẩn hóa thương hiệu sản phẩm từ cây sở để tiến tới xuất khẩu ở nhiều thị trường.
