Ngày nay, rừng dẻ hằng nằm đều cho dày hạt, người dân nhặt hạt dẻ đem bán, thu hàng tỷ đồng mỗi vụ.
Vào rừng dẻ nhặt “lộc rừng”
5 giờ sáng, khi mặt trời còn chưa ló rạng, chị Trần Thị Lý (SN 1984, ở xã Quảng Lưu, huyện Quảng Trạch) í ới gọi các bà hàng xóm đi vào rừng nhặt hạt dẻ. Xác định vào rừng sẽ mất nguyên ngày nên chị Lý chuẩn bị cơm, thức ăn, nước uống cùng bao tải để đựng hạt dẻ.
Sau khi chạy xe máy tới bìa rừng, chị Lý cùng 3 người khác để xe lại, vác ba lô rảo bước vào khu rừng. Mất gần một tiếng luồn lách qua những bụi rậm, nhóm chị Lý mới tới nơi. Tại đây, phía dưới đất, hạt dẻ nằm rải rác và xen lẫn trong những đám lá khô. Phía trên, cây dẻ vươn mình, tỏa bông, phía bên trong bông là những hạt dẻ nhú mình lấp ló.
Rừng dẻ Quảng Lưu (huyện Quảng Trạch, Quảng Bình) mang lại nguồn lợi lớn cho người dân. Ảnh: T.A
Chiến khu Trung Thuần (xã Quảng Lưu và Quảng Thạch, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình) là một thung lũng được bao kín bởi bốn bên là núi rừng. Chiến khu Trung Thuần từng là căn cứ cách mạng trong các cuộc chiến tranh chống Pháp, Mỹ với nhiều kho lương thực, kho vũ khí…
Để lấy những hạt dẻ trên cây xuống, chị Lý phải trèo lên phía gần ngọn cây rồi rung lắc mạnh, tiếng hạt dẻ rơi như mưa khiến mọi người đi cùng rất thích thú. Khi hạt dẻ đã rụng đầy trên đất, chị Lý cùng nhóm bạn bước chậm trên những chiếc lá giòn khô để nhặt.
Vừa nhặt hạt dẻ, chị Trần Thị Lý vừa chia sẻ: “20 năm nay, cứ đến mùa là tôi đi nhặt hạt dẻ. Đi nhiều thành quen, giờ đây, trong khu rừng này, gần như chỗ nào cũng có dấu chân của tôi, khu vực nào nhiều dẻ là tôi nắm trong lòng bàn tay. Một ngày, tôi nhặt được hơn 20kg hạt dẻ, bán với giá 20.000 – 30.000 đồng/kg, cho thu nhập hơn 500.000 đồng/ngày”.
Theo chị Trần Thị Lý, công việc này đòi hỏi phải cần mẫn và một sức khỏe tốt để luồn lách đường rừng đi tìm hạt dẻ. Buổi trưa, chị và mọi người ăn uống, nghỉ ngơi ngay dưới cây dẻ, rồi chiều lại rảo bước đi nhặt hạt. Tầm 4 giờ chiều, khi bao tải chứa đầy hạt dẻ, là lúc chị Lý và những người đi nhặt dẻ bước ra bìa rừng, ở đó nhiều người đã đứng chờ sẵn để thu mua.
Chị Nguyễn Hoa (SN 1980, ở xã Quảng Lưu, huyện Quảng Trạch), cho hay: “Công việc nhặt hạt dẻ không vất vả nhưng đòi hỏi sự kiên trì. Năm nay dẻ được mùa, hạt dẻ dày nên bà con vào rừng nhặt dẻ đông lắm. Hơn 20 ngày qua, từ công việc nhặt hạt dẻ, tôi kiếm được hơn 10 triệu đồng”.
Tái sinh rừng dẻ
Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Văn Huýnh – Chủ tịch UBND xã Quảng Lưu cho biết: “Bà con trên địa bàn xã rất phấn khởi vì dẻ năm nay được mùa. Theo thống kê chưa đầy đủ, từ đầu mùa dẻ đến nay, chỉ tính riêng người dân Quảng Lưu nhặt được hơn 200 tấn hạt dẻ, thu về khoảng 5 tỷ đồng.
Theo ông Phạm Văn Huýnh, rừng dẻ Quảng Lưu rộng hơn 2.000ha tồn tại từ xa xưa. Ngày trước, rừng dẻ từng là nơi đặt căn cứ cách mạng. Thời điểm đó, người dân cũng đã biết nhặt hạt dẻ về phơi khô, tích trữ vào chum để ăn thay cơm mỗi khi đói kém, mất mùa hay lụt bão.
Tuy nhiên, trước năm 2000, vì thiếu đất sản xuất, người dân trong xã chặt phá rừng dẻ, lấy gỗ để bán, lấy đất để sản xuất. Từ đó, thiên tai, hạn hán bám riết lấy người dân nơi đây. Những năm sau đó, chính quyền xã Quảng Lưu quyết tâm tái sinh rừng dẻ và đóng cửa rừng, không cho người dân chặt phá rừng làm nương rẫy. Bên cạnh việc tuyên truyền, vận động, chính quyền xã xử phạt những ai vi phạm. Nhờ đó, rừng dẻ ngày càng ken dày, xanh tốt, nở hoa trắng muốt từ độ tháng 12 âm lịch và nuôi trái để 9 tháng sau mang đến “lộc rừng” cho người dân quanh vùng…
Ông Lê Ngọc Duẫn – Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Quảng Trạch, cho hay: “Đơn vị chúng tôi được nhà nước giao quản lý hơn 12.000ha rừng và đất rừng phòng hộ, nằm địa trên địa bàn 6 xã của huyện Quảng Trạch. Thời gian qua, cán bộ của ban tôi luôn tuần tra, kiểm soát chặt chẽ lâm phận được giao quản lý, trong đó có rừng dẻ Quảng Lưu. Vào mùa dẻ, thấy bà con trên địa bàn vào rừng nhặt hạt dẻ bán cho thu nhập cao chúng tôi rất mừng, tuy nhiên hạt dẻ là nguồn lợi lâu dài nên mọi người cần có ý thức bảo vệ, góp phần giữ bình yên cho rừng dẻ xanh tốt và mang “lộc” đến cho bà con”.
