Rau má vốn được xem như cỏ dại, thế nhưng lại mang lại giá trị kinh tế không ngờ. Tại nhiều địa phương, việc canh tác rau má đã giúp bà con nông dân thu về hàng trăm triệu đồng mỗi năm, biến loại rau mộc mạc thành nguồn thu nhập đáng kể.
Rau má, với những lợi ích sức khỏe đáng kể, thường được sử dụng trong việc nấu ăn và pha chế đồ uống hàng ngày. Theo y học truyền thống, rau má có vị ngọt ngào pha chút đắng, tính mát, giúp thanh nhiệt, detox cơ thể và có lợi cho hệ tiết niệu. Mặc dù giá thành không cao và thậm chí có thể tự mọc hoang, nhưng việc canh tác rau má để cung ứng cho thị trường có thể mang lại doanh thu lên đến hàng trăm triệu đồng cho các nhà nông. Rau má có thể được trồng một cách dễ dàng ở khắp ba miền của đất nước, trên những khoảnh đất rộng lớn.
Trồng rau má, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm
Anh Biền và chị Loan, cư ngụ tại xã Long Hưng, thuộc huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang, đã lựa chọn khai thác một phần khu đất rộng 1.000 m² của họ để canh tác rau má, với mục đích ban đầu là kiểm soát cỏ dại. Họ bắt đầu bằng việc bán sản phẩm tại chợ địa phương nhằm tăng thu nhập phụ.
Nhận thấy rau má không chỉ dễ trồng mà còn mang lại lợi nhuận tốt, họ đã mở rộng diện tích canh tác. Việc chăm sóc rau má khá đơn giản, chỉ cần tưới nước từ 1 đến 2 lần mỗi ngày và chỉ sau 1 tháng là có thể thu hoạch. Khi đã thu hoạch xong, đất cần khoảng 15 ngày để phục hồi trước khi trồng rau má trở lại.
Do sản lượng rau má tăng lên, anh chị đã thiết lập mối quan hệ với các thương lái để tiêu thụ sản phẩm. Với mức giá từ 15.000 đến 20.000 đồng mỗi kilogram, họ có thể thu hoạch khoảng 50-60kg mỗi ngày, tương đương thu nhập trên 1 triệu đồng hàng ngày. Nhờ đó, mỗi tháng họ có thể kiếm được hàng chục triệu đồng từ việc trồng rau má, bổ sung cho việc canh tác lúa.
Gia đình ông Hà Ngọc Phi, cư trú tại thôn Trung Phú 2, Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, đã gắn bó với cây rau má từ lâu. Nhận thấy rau má không những dễ trồng, dễ chăm sóc mà còn mang lại giá trị kinh tế cao, ông Phi đã quyết định mở rộng quy mô trồng trọt.
Hàng ngày, họ cung cấp cho thị trường hơn 200kg rau má, đảm bảo tiêu chuẩn về độ sạch và an toàn, không sử dụng hóa chất. Ông Phi áp dụng phương pháp tự nhiên để chống sâu bệnh cho rau, bằng cách ngâm gừng, tỏi với rượu khoảng 20 ngày rồi phun lên cây, giúp diệt trừ sâu bệnh hiệu quả.
Với mức giá bán từ 20.000 đến 25.000 đồng/kg, sau khi trừ đi các chi phí, mỗi tháng ông Phi thu về hơn 100 triệu đồng. Việc canh tác rau má trên diện tích hàng nghìn mét vuông không chỉ mang lại thu nhập tỷ đồng mỗi năm cho gia đình ông mà còn tạo công ăn việc làm cho người lao động trong khu vực.
Trong khi đó, ông Lương Trọng Tấn ở làng Đông Sơn, Hàm Rồng, Thanh Hóa, đã chuyển đổi một phần đất trồng hoa sang canh tác rau má. Ông Tấn không lựa chọn giống rau má thông thường mà chọn giống rau má tía cổ, loại thảo mộc dại với thân và lá nhỏ hơn, nhưng lại có hương thơm đặc trưng, vị đậm đà và giá trị dược liệu cao trong y học cổ truyền.
Khi vụ mùa năm 2022 đến, người dân trong làng đều ngạc nhiên khi thấy vợ chồng ông Tấn bán rau má với giá từ 25.000 đến 30.000 đồng/kg. Chỉ sau khoảng 4,5 buổi chợ, họ đã kiếm đủ tiền để mua một chỉ vàng. Mỗi năm, ông Tấn kiếm được hàng trăm triệu đồng từ việc bán rau má, thu nhập đủ để nuôi sống gia đình, hỗ trợ hai con gái đại học và chi trả cho việc điều trị bệnh của con trai.
Gia đình ông Tuấn đã phát triển kinh tế nhờ trồng rau má. Trong giai đoạn giá rau má giảm sâu từ năm 2016 đến 2017, giảm xuống dưới mức 10.000 đồng/kg, ông Tuấn vẫn không hề chùn bước. Ông đã nỗ lực mở rộng thị trường bằng cách liên kết với các đầu mối thương lái ở các vùng miền khác, quảng bá rau má đặc sản của Thanh Hóa đến nhiều nơi.
Tính đến năm 2023, mỗi sào đất của gia đình ông Tuấn có thể thu hoạch tới 10 lần, với sản lượng đạt từ 400 đến 500kg. Mức giá bán của rau má dao động ở khoảng 20.000 đến 30.000 đồng/kg. Sau khi trừ đi mọi chi phí, thu nhập hàng năm đạt gần 200 triệu đồng từ 4 sào đất trồng rau má.
Lý do rau má trở thành cây có giá trị kinh tế hấp dẫn
Rau má, với những đặc tính tốt cho sức khỏe, thường được xem là loại thực phẩm xanh an toàn, có nhiều phương thức chế biến đa dạng từ ăn sống, luộc, xào, nấu canh đến ép nước. Do đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ, thị trường tiêu thụ rau má luôn sôi động.
Canh tác rau má đem lại hiệu quả kinh tế cao, vượt trội hơn hẳn so với một số loại cây trồng khác. Quy trình trồng chỉ yêu cầu việc tạo luống và gieo hạt một lần nhưng có thể thu hoạch liên tục. Chỉ cần chăm sóc cẩn thận sau mỗi lần thu hoạch khoảng 1 tháng là rau má lại sẵn sàng cho việc thu hái.
Rau má ít bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh, mang lại lợi nhuận ổn định, dễ dàng tìm kiếm thị trường tiêu thụ và không đòi hỏi nhiều công chăm sóc. Thời điểm lý tưởng để gieo trồng rau má là vào tháng Giêng theo lịch âm. Trong quá trình trồng, việc tưới nước đầy đủ là cần thiết, tránh để đất bị khô quá mức, gây ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Rau má không chỉ phổ biến trong canh tác của các hộ gia đình mà còn được mở rộng trồng trọt ở nhiều khu vực nhờ vào khả năng sinh lời cao, đầu tư ít nhưng mang lại doanh thu lớn, với rủi ro thấp. Loại cây này đã hỗ trợ nhiều hộ gia đình thoát nghèo và cải thiện đời sống tại một số vùng.