Hải sâm thuộc nhóm động vật biển với thân hình dài và da có lông, có xương trong nằm ngay dưới da. Chúng còn được biết đến với những tên gọi khác như đồn đột, đỉa biển, dưa chuột biển… là loại hải sản được tìm thấy nhiều ở đảo Lý Sơn (Việt Nam), đảo Jeju (Hàn Quốc), thậm chí xuất hiện ở cả các vùng biển Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Malaysia.
Sở dĩ hải sâm có tên gọi như vậy là bởi vẻ ngoài xù xì, có màu đen trông như con đỉa kích thước lớn. Xung quanh hải sâm có những mắt vòi giống bạch tuộc khiến nhiều người nhìn thôi cũng thấy “rùng mình”, không dám cầm nắm hay chạm.
Được ví như “nhân sâm của biển”, hải sâm trở thành đặc sản “hút” khách lùng mua dù giá cao và có vẻ ngoài kém hấp dẫn (Ảnh: Dmitrii Melnikov).
Dù có diện mạo kém hấp dẫn nhưng hải sâm lại là một trong những đặc sản xa xỉ rất được lòng giới nhà giàu vì cung cấp hàm lượng dinh dưỡng cao, nhiều protein, ít chất béo, ít cholesterol,… và có hương vị lạ miệng không thể lẫn với bất kỳ món ăn nào.
Ở đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), người dân muốn bắt được đỉa biển thì phải đi săn đêm và cần có nhiều kinh nghiệm. Loài động vật này di chuyển khá chậm chạp nên bắt chúng không khó. Tuy nhiên, chỉ những thợ lặn tinh mắt mới có thể phát hiện hải sâm từ bọt khí trong hốc đá để bắt mang về.
Hải sâm có giá trị dinh dưỡng cao, được xem là mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe (Ảnh: Justdial).
Hải sâm có thể đánh bắt quanh năm nhưng hải sâm ngon và nhiều dinh dưỡng nhất là dịp hè. Thậm chí vào thời điểm “trúng” vụ, ngư dân có thể thu hoạch được những con hải sâm “khủng”, nặng tới cả vài cân.
Không chỉ cần kỹ thuật đánh bắt điêu luyện mà quá trình sơ chế hải sâm cũng đòi hỏi sự kỳ công. Người dân địa phương thường bỏ ruột hải sâm, rửa sạch rồi để ráo nước. Sau đó luộc chín cùng lá đu đủ, ngâm nước 2-3 lần rồi vò kỹ với muối cho bớt màu đen. Bỏ hải sâm sơ chế sạch vào tủ lạnh hoặc ngâm nước lạnh để tăng độ giòn rồi mới đem đi chế biến.
Quá trình chế biến hải sâm đòi hỏi sự kỳ công (Ảnh: V.qq).
Hải sâm được loại bỏ ruột, sơ chế sạch, chỉ sử dụng phần thịt giòn bên ngoài (Ảnh: Ma-no).
Ở Lý Sơn, hải sâm thường được chế biến thành nhiều món ngon như hải sâm xào nấm và một số rau củ khác, lẩu, canh hải sâm,… Dù có hình thù kỳ dị, kém bắt mắt nhưng hải sâm lại có hương vị thơm ngon lạ lùng, dễ dàng hấp dẫn thực khách ngay từ lần thưởng thức đầu tiên.
Không chỉ là nguyên liệu làm nên nhiều món ăn độc đáo mà hải sâm còn mang lại giá trị dinh dưỡng cao, được sử dụng như những bài thuốc tự nhiên có tác dụng dưỡng huyết nhuận táo, bổ thận ích tinh,…
Thịt hải sâm có độ dai, giòn, hương vị lạ miệng (Ảnh: Hungryworks).
Hải sâm rất bổ dưỡng, chẳng kém nhân sâm. Thịt của chúng là một trong 8 món ăn “cao lương mỹ vị” nổi tiếng (bát trân) của phương Đông cùng với yến sào, bào ngư, vây cá…
Hải sâm được coi là món cao lương mỹ vị không chỉ ở Việt Nam mà còn phổ biến ở nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Trung Quốc, Malaysia… Chúng thường được chế biến thành các món súp, hầm, om hoặc sấy khô. Người Nhật thường thích ăn hải sâm tươi với một chút giấm.
Còn ở Hàn Quốc, đặc biệt là tại đảo Jeju, người dân thường chế biến hải sâm thành món sashimi sau khi vừa đánh bắt chúng từ dưới biển, phục vụ thực khách ngay tại chỗ.
Hải sâm tươi sống là món ăn truyền thống của người dân ở đảo Jeju, Hàn Quốc (Ảnh: EyeEm).
Hải sâm được ngâm nước muối 30 phút trước khi chế biến để khử mùi tanh. Sau đó, chúng được lọc sạch nội tạng, chỉ giữ lại phần thịt bên ngoài. Thịt hải sâm được rửa sạch lại với nước, thái thành từng miếng nhỏ vừa ăn.
Miếng hải sâm dai giòn, mọng nước, ăn kèm nước tương đặc biệt để tăng hương vị cho món ăn. Một số nhà hàng Hàn Quốc còn phục vụ món đỉa biển ngâm sẵn nước gia vị để thực khách thưởng thức.
Món ngon lạ miệng từ hải sâm dễ dàng kích thích mọi giác quan của thực khách ngay từ lần đầu tiên thưởng thức.
Chính vì giá trị dinh dưỡng cao, hương vị thơm ngon độc đáo mà hải sâm là thực phẩm được bán với giá đắt đỏ, trung bình khoảng 700.000 – 1.000.000/kg, tùy loại. Một trong những loại đắt nhất là hải sâm Nhật, có giá 3.500 USD/kg (khoảng 68 triệu đồng), hình thù càng kỳ dị thì giá càng cao.
