Mấy ngày vừa rồi, gia đình anh Minh đã dựng rạp làm hàng chục mâm cơm mời anh em họ hàng đến chia vui vì đứa con trai cả của anh lên đường nhập ngũ.
Những năm trước đây, do kinh tế khó khăn, nên việc mời bà con lối xóm đến dự bữa cơm thân mật với gia đình anh không đơn giản.
Từ ngày đàn dúi phát triển ổn định, khi cần tiền, anh chỉ cần bán vài con dúi là lo được việc.
Nuôi dúi-con đặc sản trả vàng
Dãy chuồng dúi được anh Minh dựng lên bên triền đồi xanh mướt bóng luồng. Tan tuần trà, anh Minh hào hứng dẫn chúng tôi đi thăm chuồng dúi hơn 200 con.
Phía trong, từng ô chuồng rộng gần 1m2 được anh Minh làm đều tăm tắp, phải soi đèn pin mới nhìn thấy những con dúi đang lim dim nhìn người.
Anh Minh bảo: “Đám này lành lắm. Chúng chỉ ăn với ngủ và thích sống trong bóng tối. Chuồng không nên để ánh sáng tràn vào nhiều”.
Anh Minh cho hay: Một năm 1 con dúi mẹ đẻ 4 lứa, mỗi lứa dúi mẹ đẻ từ 2-4 con. Nuôi dúi khoảng hơn 1 năm đạt trọng lượng 1,5 – 2kg là bán được.
Giá bán dúi thương phẩm hiện nay là 600.000 đồng/kg, tính ra mỗi con giá trị bằng cả tấn sắn.
Anh Nguyễn Hồng Minh, nông dân xóm Mùi, xã Độc Lập, (TP Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình) nuôi dúi ta vốn xưa là động vật hoang dã, nay dân nuôi thành con đặc sản bán 600.000 đồng/kg. Hiện anh đang sở hữu đàn dúi ta 200 con. Ảnh: X.T.
Anh Minh đưa phóng viên đi một vòng kiểm tra đám dúi, tỏ rõ sự ưng ý.
Nghe đám dúi kêu chin chít và nhìn chúng đi lại là anh biết chúng phát triển khỏe mạnh.
Chuồng nhỏ anh thả dúi sinh sản, ô chuồng rộng anh nuôi dúi thương phẩm. Như một ông quản gia thạo việc, anh Minh nhẹ nhàng vuốt ve con dúi trong chuồng rồi bất ngờ dùng tay cầm cái đuôi nhấc bổng con dúi to bằng bắp chân, nặng khoảng 2kg ra khỏi chuồng.
“Nhìn cái bụng phình to của con dúi cái, tôi dự tính chỉ ngày một ngày hai là nó lót ổ”, anh Minh tiết lộ.
Theo anh Minh, đám vật nuôi này là loài siêu đẻ. Một năm 1 con dúi sinh sản 4 lứa, mỗi lứa từ 2-4 con.
Nuôi chúng khoảng hơn 1 năm, đạt trọng lượng 1,5 – 2kg là bán được. Giá bán dúi thương phẩm hiện nay là 600.000 đồng/kg, tính ra mỗi con giá trị bằng cả tấn sắn.
“Một con dúi mẹ, mỗi năm mang lại mấy triệu đồng, trong khi đó thức ăn cho chúng chỉ là tre, nứa, mía… – những thứ mọc đầy sau nhà”.
Nuôi hơn 200 con dúi mà anh Minh khá nhàn nhã. Mỗi ngày anh cho chúng ăn một lần, thức ăn là mẩu mía hoặc mẩu tre to bằng cái chuôi dao.
Chúng chỉ ăn có vậy, nên cả ngày người nuôi chẳng phải làm gì. Theo anh Minh, so với việc nuôi gà, nuôi lợn… thì nuôi dúi nhàn hạ lại có thu nhập cao.
“Đàn dúi ăn rồi ngủ, việc dọn chuồng cả tháng mới làm một lần. Cả đời đám dúi không uống nước, nên chỉ việc đặt thức ăn vào chuồng là xong” – anh Minh vui vẻ nói.
Chìm nổi với nghề nuôi con đặc sản
Đàn dúi ở trại nuôi của anh Minh, nông dân xóm Mùi, xã Độc Lập, (TP Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình). Ảnh: X.T
Chuồng dúi sau nhà đang là con gà đẻ trứng vàng cho gia đình anh Minh. Nhà có công to việc lớn gì, anh chỉ cần mang bán vài con là có tiền triệu.
So với các con vật nuôi của nhà nông như gà, lợn, vịt, dê, nuôi dúi cho lợi nhuận cao hơn cả. Chúng sinh trưởng phát triển tốt, hầu như không mắc bệnh.
Thức ăn thì không mất tiền mua, anh Minh tận dụng bụi luồng, bụi tre và khóm mía sau nhà.
Sau 5 năm nuôi dúi, anh Minh đã nắm được cơ bản về quá trình sinh trưởng và phát triển của loài gặm nhấm này. Song có được sự thành công như ngày hôm nay, anh Minh cũng trải qua không ít gian nan.
Sinh ra và lớn lên ở đất đồng rừng, nên cả cuộc đời anh gắn bó với đồi với ruộng. Bao năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời mà cuộc sống gia đình vẫn chưa hết lo đủ 3 bữa cơm. Cũng như bao trai người Mường khác, anh Minh đủ tuổi kết hôn là bố mẹ lo cưới vợ cho anh.
Vợ chồng trẻ đầy bỡ ngỡ, không nghề nghiệp, họ tiếp tục nối nghiệp cha ông cày cuốc nơi thôn quê. Sau mấy năm, vợ chồng anh sinh được 2 đứa con.
Nhà thêm người, vợ chồng anh thêm phần vất vả. Trồng ngô, trồng khoai ngoài đồi thì năm được, năm mất.
Anh Minh cũng xây chuồng nuôi lợn, nuôi dê, với hy vọng kiếm thêm đồng ra đồng vào, nhưng suốt mấy năm nuôi, công cán bỏ ra nhiều mà thu nhập chẳng thấy đâu, còn ôm thêm nợ.
Sau 5 năm nuôi dúi, anh Minh bắt đầu gặt hái được thành công khi con đặc sản có nguồn gốc động vật hoang dã này đang bán đắt tiền, kể cả bán dúi giống hay bán dúi thịt. Ảnh: X.T
“Đàn lợn suýt “ăn” mất sổ đỏ của gia đình. Tôi nuôi lợn đúng những năm bị dịch tả lợn châu Phi bủa vây. Mấy lứa lợn sắp đến lúc bán lại lăn đùng ra chết.
Bao vốn liếng của gia đình rồi vay mượn của ngân hàng đều trôi sạch” – anh Minh thở dài kể. Không nản lòng, anh Minh chuyển từ lợn lai sang nuôi lợn rừng. Mỗi lần thay phương án sản xuất là anh Minh phải vay thêm tiền.
Nuôi lợn rừng anh tận dụng được phụ phẩm quanh nhà, nhưng chúng lớn rất chậm. Anh Minh tổng kết lại, việc nuôi lợn không mang lại hiệu quả.
Trong lúc chán nản nhất, anh Minh phải đi làm thuê khắp nơi để kiếm tiền trả nợ. Nhờ những ngày làm thuê mướn, anh Minh bỗng tìm được cơ hội đổi đời.
Qua câu chuyện của những thực khách ở các nhà hàng, anh biết được thịt dúi bán rất đắt. Trong khi đó ở quê, hàng ngày đám thanh niên vẫn hay đi đào hang bắt dúi ở trên núi. Anh Minh mới nghĩ tại sao mình không nuôi con đặc sản này?
Về quê, anh tìm hỏi các thanh niên hay đi bắt dúi ở quanh vùng và đặt mua. Nhà có bao nhiêu vốn liếng, anh lấy ra cả để mua dúi rừng về nuôi.
“Tôi mua được hơn chục con dúi ngoài tự nhiên. Chúng phát triển tốt, nhưng khi dúi cái đẻ con, tôi vào kiểm tra rồi quay ra thì chúng cắn chết sạch đàn con.
Cả chục con dúi đẻ sau này cũng vậy, hễ có người vào xem là chúng cắn chết con” – anh Minh cho hay.
Nuôi dúi rừng thất bại, anh Minh không nản lòng mà lên mạng tìm hiểu và biết tới nhiều cơ sở nuôi dúi có tiếng ở Hà Nội.
Dúi được thuần hóa, chúng sẽ không cắn chết con như dúi rừng. Anh Minh bảo vợ đưa tiền bán ngô, bán riềng cho anh đi mua dúi giống ở trại về nuôi.
Nghe chủ trại bán giống dúi lai thuyết phục rằng con dúi sẽ “đẻ ra vàng ra bạc”, anh liền gom tiền mua 28 đôi dúi lai, tổng số tiền lên tới hơn trăm triệu đồng.
28 đôi dúi lai nhìn mã rõ đẹp. Con nào con nấy khỏe khoắn, béo mầm. “Tôi chắc mẩm chỉ sau 1 năm nuôi sẽ hòa vốn.
Nào ngờ dúi thả vào chuồng được hơn 1 tháng, chúng bị bệnh hàng loạt và lăn đùng ra chết. Tôi nhờ thú y rồi gọi điện về trại giống, mua đủ các loại thuốc để chữa bệnh nhưng vẫn không một con nào sống sót” – anh Minh kể.
Thất bại nối tiếp nhau khiến anh Minh rất chán nản, song lại tự động viên mình không được nản chí. Anh tiếp tục đi thăm nhiều trang trại để tìm hiểu thêm về con dúi.
Một cơ hội đã đến với anh khi tìm được một trại nuôi dúi ta (dúi rừng đã được thuần hóa) ở huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình.
Thay vì nhập giống ồ ạt về như trước, anh mua vài đôi về nuôi thử. Khác với con dúi lai, đám dúi ta đã được thuần hóa nên chúng sinh trưởng rất tốt. Sau 1 năm nuôi, đàn dúi bắt đầu đẻ.
Rút kinh nghiệm những lần nuôi dúi trước đây, anh mở rộng đàn dần dần. Sau mỗi năm đàn dúi lại sinh sôi nảy nở thêm.
Bây giờ thì anh đã có thể thở phào nhẹ nhõm, bởi những nỗ lực, cố gắng của mình đã được đền đáp, thu được tiền tươi thóc thật.
