Đối với loạt nhà chuyên dùng cho thuê trái phép mà báo Tiền Phong phản ánh, đại diện Công ty TNHH MTV Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội (Công ty Nhà) khẳng định, phần nhiều trong số này là các đơn vị chây ì, vi phạm hợp đồng thuê nhà. Công ty CP XNK Tạp phẩm thuê khu đất 36 Bà Triệu (quận Hoàn Kiếm) và hiện nợ đọng tiền thuê nhà, thuê đất, cho thuê lại diện tích nhà thuê, tự ý cải tạo sửa chữa nhà… Công ty nhà đã báo cáo UBND TP Hà Nội, Sở Xây dựng , Thanh tra TP về những vi phạm này và kiến nghị thu hồi. Tuy nhiên, đơn vị không thực hiện, không phối hợp. UBND TP Hà Nội đã ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi nhà chuyên dùng tại đây. Đồng thời giao UBND quận Hoàn Kiếm cưỡng chế thu hồi nhà chuyên dùng số 36 Bà Triệu theo quy định nhưng đến nay, Công ty Nhà vẫn chưa tiếp nhận lại địa điểm trên.
Tương tự nhà 25A Phùng Hưng (quận Hoàn Kiếm) đơn vị thuê là Công ty CP Thương mại Lạng Sơn. Trong quá trình thuê, đơn vị này vi phạm quy định hợp đồng thuê nhà như số 36 Bà Triệu. Công ty Nhà đã có thông báo chấm dứt quyền thuê và thanh lý hợp đồng thuê nhà tại 25A Phùng Hưng, phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra yêu cầu Công ty CP Thương mại Lạng Sơn bàn giao. Tuy nhiên, đơn vị này không phối hợp. Nhà chuyên dùng tại các địa điểm 281 Đội Cấn (quận Ba Đình), 198 Hàng Bông (quận Hoàn Kiếm)… cũng trong tình trạng tương tự.
Theo Công ty Nhà, năm 2012, UBND TP Hà Nội ban hành quy định về quản lý, sử dụng quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước sử dụng vào mục đích kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn kèm Quyết định 32 năm 2012. Theo đó, quỹ nhà chuyên dùng trên địa bàn thành phố được quản lý thống nhất, UBND TP Hà Nội là cơ quan đại diện chủ sở hữu và có thẩm quyền ban hành cơ chế chính sách và chỉ đạo thống nhất công tác quản lý quỹ nhà chuyên dùng thuộc sở hữu nhà nước. UBND TP Hà Nội giao Công ty Nhà tiếp nhận và thực hiện quản lý, cho thuê theo chỉ đạo của UBND TP và các hướng dẫn chuyên môn của Sở Xây dựng, Sở Tài chính và các sở ngành liên quan. Việc quản lý cho thuê nhà thực hiện qua hợp đồng thuê nhà.
Bộ Tài chính đang xây dựng nghị định riêng về loại hình này, trong đó quy định cụ thể việc quản lý, sử dụng và khai thác nhà, đất là tài sản công không sử dụng vào mục đích để ở, giao cho tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương quản lý, khai thác trình Chính phủ ban hành. Trong thời gian này, Công ty Nhà tiếp tục quản lý vận hành quỹ nhà chuyên dùng theo Quyết định 32 của UBND TP Hà Nội.
415 tỷ đồng nợ khó đòi
Quỹ nhà chuyên dùng bị cho thuê làm nhà hàng, quán ăn.
Đối với các khoản nợ phải thu từ quỹ nhà chuyên dùng, Công ty Nhà cho biết đến nay đã truy thu được hơn 46 tỷ đồng trên tổng số 415 tỷ đồng nợ đọng. Đơn vị này cho biết, đối với các dạng nợ khó thu, công ty đã tổng hợp, báo cáo theo từng nhóm và đề xuất biện pháp, chế tài phong tỏa tài sản, cưỡng chế thuê của đối tượng thuê/sử dụng nhà.
Đại diện Công ty Nhà cho biết, các khoản nợ khó đòi có nguyên nhân bởi một số đơn vị là doanh nghiệp nhà nước hiện không có tiền để trả tiền thuê nhà, thuê đất. Điển hình là Rạp Tháng Tám địa chỉ 45 Hàng Bài (quận Hoàn Kiếm), đơn vị này hiện nợ tiền thuê đất và thuê nhà khoảng 100 tỷ đồng. Nhưng khi xác định tài sản công ty cả cố định và lưu động chỉ được gần 9 tỷ đồng. “Trường hợp này xin phá sản không được, xin cổ phần hóa không ai mua. Đây là cơ quan 100% vốn nhà nước, trước đó có cho thuê với các doanh nghiệp khác nhưng vẫn không đủ tiền chi trả hoạt động. Công ty đã đề nghị ban hành quyết định cưỡng chế nhưng vẫn chưa có phản hồi”, vị đại diện nêu khó khăn.
Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết thêm, Chính phủ chưa có quy định cụ thể về việc quản lý sử dụng, khai thác đối với quỹ nhà này. Sở Xây dựng đã tham mưu UBND Thành phố phương án gia hạn thời gian thuê nhà chuyên dùng do Công ty Nhà được giao quản lý, khai thác đến hết ngày 31/12/2024 hoặc khi Chính phủ ban hành nghị định về việc quản lý, sử dụng và khai thác nhà, đất là tài sản công không sử dụng vào mục đích để ở giao cho tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương quản lý, khai thác.
Những bức xúc liên quan đến việc cho thuê trái phép quỹ nhà chuyên dùng đã được HĐND TP Hà Nội thực hiện giám sát chuyên đề “việc thực hiện các quy định pháp luật trong quản lý, sử dụng tài sản công là nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước của Thành phố”.
Tại buổi làm việc giữa Đoàn giám sát HĐND TP Hà Nội với UBND TP Hà Nội, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà khẳng định, quản lý, sử dụng tài sản công là nhà, đất luôn được Thành phố xác định là một trong những lĩnh vực quan trọng, phức tạp, có nhiều khó khăn, được cử tri đặc biệt quan tâm, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố thường xuyên quan tâm chỉ đạo. Bà Hà đề nghị UBND TP rà soát, đánh giá lại mô hình hoạt động của Công ty Nhà, theo dõi sát nhiệm vụ giao cho công ty. Tăng cường kỷ cương trong công tác quản lý nhà nước, huy động sự tham gia phối hợp trong công tác quản lý của chính quyền cấp quận, phường. Đồng thời để quản lý hiệu quả lĩnh vực này, UBND TP cần đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền trong quản lý, sử dụng nhà, đất theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Nghị quyết số 04/NQ-CP ngày 10/01/2022 về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước. Nâng cao hơn nữa hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, sử dụng và khai thác tài sản công nói chung, tài sản công là nhà, đất nói riêng.
